Mysikrólik

Mysikrólik jest naszym najmniejszym ptakiem. Rzączyński nazywał go królikiem czubatym, Pietruski złotogłówką, a prof. Taczanowski opisywał tymi słowy:
Z wierzchu szaro zielonawy, środkiem łba smuga żółta lub pomarańczowa, czarno obwiedziona; boki twarzy szaro białawe.

Stary samczyk z wierzchu ciała oliwkowo zielonawy, w ten sposób, iż na tle szarem zdaje się być oliwkowo zielonawym kolorem pociągnięty, boki głowy i kark zostają czysto szare; środek łba zajmuje czuprynka z piórek długich, środkiem ognisto pomarańczowa, po brzegach cytrynowo żółta, obwiedziona z obu stron prążkami czarnemi, na przodzie złączonemi; zwykle świetna ta czuprynka ukrywa się w większej części, i pokazuje się tylko jako wąziutka smużka żółta między dwiema czarnemi, dopiero gdy ptaszek piórka na głowie najeży, w całym blasku ją odkrywa. Sam przód czoła brudno szary, okrążenie oczów szaro białawe. Spód brudno białawy, a w szczególności: prawie biały na gardzieli i środku brzucha, na szyi i piersi kolorem rudawo szarym mocno powleczony, a oliwkowo szarym na bokach brzucha i podbrzuszu. Skrzydła i ogon czarniawo szare, z szeroką białą przepaską, utworzoną przez końce nadlotek, wszystkie zaś lotki wąziutko obrzeżone kolorem białawym od nasady, a zielonawym dalej, na przedramieniowych obwódki te zaczynają się dopiero w pewnej odległości od nasady, przez co zostaje na skrzydle za białą pręgą duża ciemna plama. Wszystkie sterówki zielonawo brzeżyste. Dziób czarny, nogi szaro brunatne; tęcze czarniawe.

Samica prócz czuprynki całkowicie cytrynowego koloru, niczem innem się nie odznacza. Odzież jesienna różni się od wiosennej w obu płciach szerszemi i wyrazistszemi brzeżkami lotek i sterówek, i mocniej rudawym kolorem zafarbowania spodniej białości.
Młode w pierwszem upierzeniu mają dziób i nogi jaśniejsze niż u starych, koloryt bledszy, na spodzie brudniejszy, i nie mają na czuprynce żółtości czarno obwiedzionej.

Jaja są kształtu jajowatego, mniej więcej szczupłe, w końcu grubszym cokolwiek wyciągnięte, ku wierzchowi znacznie zeszczuplone i tępo kończyste; najgrubsze w 1/3 długości. Tło białe, z bardzo słabym zielonawym odcieniem, przyćmione gęstemi, blado różowemi plameczkami, z widoczną zawsze obrączką przy końcu grubszym; połysk słaby.

Mieszka w całej Europie i w Azyi północnej i środkowej; wszędzie miejscowy, nie ustępuje nawet z krajów wysoko na północy położonych i z gór. U nas pospolity we wszystkich lasach iglastych. Przez lato przebywają w rozproszonych parach, pod jesień przyłączają się do zbiorowych stad sikor, i razem z niemi przez całą zimę zostają. Tak są nieposkojne i ruchliwe, jak wszystkie sikory, ciągle uwijają się po gałęziach sosen i innych drzew iglastych, czepiając i wieszając się po ich końcach w najrozmaitszych kierunkach, albo też trzepocząc się w powietrzu bez siadania. Pokarm ich składa się wyłącznie z drobnych owadów, poczwarek i jajek, które w pączkach i końcach gałązek wyszukują. Tak samo jak sikory spuszczają się niekiedy na ziemię dla zbierania żywności pod pokładem liści lub śniegu. Latając i żerując ciągle piszczą podobnie jak sikory; w porze lęgowej samce dobrze i dużo śpiewają głosem delikatnym, dosyć czystym i urozmaiconym.

Gniazda budują bardzo sztucznie i dowcipnie, zawieszone na kilku drobnych, końcowych, zwieszonych gałązeczkach wysokich gałęzi sosnowych obok siebie położonych i najeżonych igłami, które tak obejmują i wplatają w tkaninę, że one służą za całą podporę utrzymującą gniazdo w zwieszeniu. Tkają je z drobnych kawałków mchu i porostów, przerabianych piórkami, puchem ptasim, różnorodnemi włosami i pajęczyną; bardzo ściśle i schludnie. Takie gniazdo ma kształt prawie kulisty, lub cokolwiek podługowaty, z otworem na wierzchu tak małym, że go ptaszek siedzący na jajach zupełnie przykrywa; sam środek suto bywa wysłany delikatnemi piórkami i puchem. Na powierzchni jest bardzo foremne i gładko obetkane; chcąc je zdjąć do przechowania, należy brać wraz z gałązką, gdyż inaczej traci kształt i spójność. Jaj niosą od 8-11.