Lada dzień powinny pojawić się pierwsze rybitwy. Oto co pisał o nich prof. Taczanowski:
Dziób mierny lub od głowy dłuższy,
prosty, ścieśniony i ostrokończysty; szczyt przy nasadzie
zaokrąglony, dalej wydatniejszy lecz nieostry, ku końcowi lekko
spadzisty; spodnia krawędź bródki ukośnie ścięta, długa i
ostra; obie szczęki równe; przecięcie paszczy aż pod oko
podchodzi. Nozdrza wązkie i podługowate, poboczne, blizkie nasady,
w rowku, na wylot przebite.
 |
| Rzeczna |
Nogi krótkie i szczupłe, nagie nad
przegubem, w równowadze ciała. Palce krótkie lub mierne, spięte
błoną albo w połowie albo całkowicie; ksiuk wolny, mały,
cokolwiek wyżej od przednich palców osadzony. Obówie tarczowate.
Skrzydła długie, szpiczaste, z lotką
1ą najdłuższą.
Ogono dwunastu sterówkach, mniej
więcej widłowaty, rzadko stopniowany.
Ciało podłużne, wysmukłe; głowa
mierna, z przodu ku dzióbowi zeszczuplona. upierzenie miękkie,
niezbyt długie, gładko na ciele leżące, z jedwabistym u
niektórych połyskiem. Kolory najczęściej w obu płciach
jednakowe, w niektórych jednak gatunkach płcie przedstawiają pewne
różnice. Pierzą się dwa razy rocznie, odzież wiosenna odznacza
się zwykle od jesiennej, a w niektórych gatunkach zupełnie jest
odmienna. Młode w pierwszem pierzu także się znacznie różnią od
rodziców. Pisklęta okryte nabitym, włosistym puchem.
 |
| Czubata |
Jaj kształt jajowaty, najczęściej
miernie podłużny, z końcem cieńszym mocno zeszczuplonym i mniej
więcej ostrym; krótsze więcej są pękate, a nawet trafiają się
w niektórych gatunkach zbliżone do kształtu kulistego, lecz zawsze
mają cieńszy koniec mocno zeszczuplony. Skorupa drobno ziarnista, z
drobnemi lecz widocznemi porami, wewnątrz biało zielonawa, zewnątrz
albo zupełnie matowa albo słabo połyskująca. Kolor tła zmienny
stopniowo od blado glinkowatego do brunatno rudego, lub od biało
zielonawego do zielonego i zialonawo oliwkowego, mniej więcej
ciemnego. Pstrocizna podwójna, to jest: brunatno popielatawa blada,
i ciemna brunatna lub brunatno czarniawa. Składa się ona z plam
różnej wielkości, kropek i grubych namazań, rozmaitych w różnych
gatunkach; często przy końcu grubszym są wyraźne obrączki z plam
gęstych lub namazań. W każdym prawie gatunku jaja znacznym
odmianom kolorytu ulegają, często nawet w jednem zniesieniu
trafiają się różne. Liczba jaj 3 lub 2.
 |
| Krótkodzioba |
Tem są rybołówki między ptakami
wodnemi, czem jaskółki między wróblowatemi, tak bowiem jak te
ostatnie główną one część życia spędzają w powietrzu,
unosząc się po całych dniach nad wodami dla chwytania z ich
powierzchni owadów i drobnych rybek, któremi się żywią; pewne
nawet podobieństwa kształtów i lekkości ruchów w tych dwóch
rodzinach usprawiedliwiają to porównanie. Z tychto powodów w
popularnej mowie u wielu ludów europejskich otrzymały nazwiska
jaskółek morskich. Wszystkie gatunki licznej tej familii głównie
trzymają się brzegów morskich, lecz niektóre z nich udają się
na czas lęgowy w głąb lądów, na słodkie wody i bagna, zkąd
niebawem po odchowaniu potomstwa na morza wracają. Lot ich
jakkolwiek ma pewne podobieństwa z jaskółczym, w rzeczywistości
znacznie jest odmienny; przy nadzwyczajnej bowiem lekkości,
stosunkowo o wiele jest wolniejszy i wykonywany przez ciągłe,
powolne i jednostajne poruszenia skrzydłami; podobnie jednak jak
jaskółki są rybołówki w locie zwinne i wykonywają często
rozmaite obroty. Rzadko kiedy wznoszą się wysoko, lecz najczęściej
na kilkanaście lub kilkadziesiąt stóp nad powierzchnią wody
latają. W przelotach tych nachylając ciągle głowę ku dołowi
upatrują zdobyczy na samej powierzchni wody lub też płytko pod
powierzchnią będącej. Na dostrzeżoną rzucają się nagle,
dzióbem chwytają, natychmiast napowrót wzlatują i lecąc dalej
połykają. Z powodu krótkości i słabości nóg mało i
niezgrabnie chodzą, na czas zaś wypoczynków siadają po roślinach
wodnych, po kołkach, kamieniach i wybrzeżach. Właściwie nie
pływają, a nawet rzadko na wodzie siadają i w takim razie z powodu
nadzwyczajnej lekkości prawie całkowicie na wierzchu zostają.
 |
| Białowąsa |
W ogóle są towarzyskie, wędrują w
mniej więcej licznych orszakach, kręcąc się tłumnie nad
powierzchnią wód i ciągle żerując, posuwają się powolnie ku
celowi podróży; albo też przelatują nad lądami od wody do wody,
w takim razie wynoszą się wyżej w powietrze i szeroko bez porządku
rozsypane zdążają w prostym kierunku. Żyją w jednożeństwie.
Gnieżdżą się po większej części gromadnie; jedna na bagnach i
płytkich wodach chwastami zarośniętych, inne na piaszczystych
wybrzeżach i wyspach; niektóre jednak stosownie do okoliczności,
tak w jednych jak w drugich miejscowościach gnieździć się zwykły.
pierwsze ścielą bardzo nędzne gniazdka z suchych, grubych kawałków
traw, bardzo płytkie i niekształtne, na kępach, spławach, lub
szerokich liściach roślin wodnych; drugie zaś grzebią dołeczek w
piasku lub między żwirem i bez żadnego po większej części
posłania jaja w nim składają.
 |
| Wielkodzioba |
Tym drugim zdarza się niekiedy, iż
w czasach gwałtownych wezbrań rzek gniazda z jajami bywają
zatapiane, w takim razie natychmiast się wydalają i wcale już w
tym samym roku się u nas nie gnieżdżą. Czasami jednak urządzają
gniazda powtórne w miejscach bezpiecznych i dość oddalonych od
wody, jak tego przykład przedstawia obserwacyja P. WOLIŃSKIEGO,
który znalazł kilka gniazd z jajami dwóch naszych rzecznych
gatunków pod Buskiem, na wydmie piaskowej, przeszło o milę od
Wisły odległej. Za zbliżaniem się człowieka do miejsca lęgowego
wszystkie zrywają się z gniazd i krzycząc natarczywie nabijają,
dopóki się tenże nie oddali; a jeżeli się którą z nich
zastrzeli i ta padnie na wodę, inne się do niej zlatują i tuż na
nią z wielką wrzawą napadają; dalsze strzały wcale ich nie
straszą, lecz owszem coraz więcej sprowadzają. Pisklęta po
wyjściu z jaj są niedołężne i długo zostają na gniazdach,
następnie wyłażą z nich i przesiadują nad wodą. Przez cały ten
czas rodzice znoszą im żywność i do dzióba podają; dorosłe
długo jeszcze za rodzicami latają i tak jak młode jaskółki
dostają od nich żywność w powietrzu.
Sterna
Dziób szczupły.
 |
| Białoczelna |
Palce krótkie, w całej długości
spięte błonami mało wyciętemi.
Ogon mocno widłowaty, a mianowicie
skrajne sterówki mocno w końcu zwężone i znacznie przedłużone.
Na spodzie ciała pióra mniej więcej
jedwabisto połyskujące.
Jaja upstrzone mniej więcej drobnemi
plamami.
Gatunki w rodzaju tym objęte są mniej
towarzyskie od innych, a mianowicie nie zbijają się w tak duże
stada do podróży, również nie gnieżdżą się tak gromadnie.
Najwięcej się trzymają wybrzeży piaszczystych, a rzadko które
gatunki osiedlają się w części na czas lęgowy w miejscach
bagnistych. Gnieżdżą się po większej części na piaskach.
 |
| Rzeczna |
Dwa gatunki krajowe nowsi ornitologowie
mieszczą w oddzielnych rodzajach Sterna i Sternula, pomimo że nie
przedstawiają one żadnej różnicy w cechach, któraby się dała
wyrazić na usprawiedliwienie tego rozdziału. Tak postępując
należałoby koniecznie i w następnym rodzaju gatunki rozdzielić,
gdyż nierównie większe przedstawiają między sobą różnice, a
tym sposobem doszłoby się do tego, że każdy gatunek stanowiłby
oddzielny rodzaj.
Hydrochelidon
Dziób mierny, mniej więcej szczupły.
 |
| Czarna |
Palce w połowie spięte błonami,
mniej więcej wykrojonemi.
Ogon słabiej widłowaty niż w rodzaju
poprzedzającyml sterówki skrajne tak szerokie jak innem w samym
tylko końcu mniej więcej zwężone, nie tyle przedłużone, mało
dłuższe od następnych. Rozpostarty ogon kończy się u jednych
równem przycięciem, u innych słabe wycięcie zostaje.
Jaja upstrzone grubemi plamami i
namazaniami; często mają na sobie obrączki z plam dużych, gęsto
skupionych albo nawet zlanych w ciągłe namazania.
 |
| Białoskrzydła |
Prócz cech wyżej przytoczonych
gatunki rodzaj ten składające znaczne przedstawiają różnice
obyczajowe od gatunków poprzedzającego i pewne charakterystyczne
właściwości. W ogóle są nierównie więcej towarzyskie, wędrują
zwykle licznemi tłumami i gnieżdżą się mniej więcej licznemi
osadami, które w miejscach przyjaznych znakomitej liczby dochodzą.
Gnieżdżą się po płytkich stojących wodach i bagnach, a w
czasach podróży więcej lubią zatrzymywać się nad wodami okolic
błotnistych niż nad rzekami. Tem się także charakteryzują, że
najczęściej upierzenie samicy odznacza ją od samca, a odzież
jesienna zawsze pewnym zmianom ulega, w niektórych nawet gatunkach
zupełnie jest niepodobna do wiosennej.
