Dzięcioł średni

Powszechnie występujący dzięcioł z czerwoną czapeczką to pstry średni, zwany przez ks. Kluka białym. Oto jak opisuje go prof. Taczanowskiego w swoim dziele:

Wierzchnie części czarne; skrzydła czarne, biało pstre; szyja i pierś białe, cały brzuch i podogonie różowe; boki czarno strychowane. U obu płci wierzch głowy czerwony.

Na gałęzi

Dziób szczupły, ze szczytem słabo łukowatym, krótszy od głowy; szczęka dolna szydłowato zakończona. Nogi szczupłe, z wysmukłemi, szczupłemi pazurami. Cała budowa wysmukła. Upierzenie długie i bardzo miękkie; na wierzchu głowy suta czupryna, z wązkich długich piórek utworzona. Stary ptak ma czarny tył karku, plecy, kuper i pokrywy ogonowe, bez połysku; boki głowy, szyi, gardziel, piersi i barkówki czysto białe; cały zaś brzuch wraz z bokami i pokrywy podogonowe różowe, kolor ten najmocniejszy jest na pokrywach i środku brzucha, a bledszy od przodu i po bokach, prócz tego przestrzeń między nim a czystą białością zafarbowana jest kolorem żółtawem na znacznej przestrzeni. Licobrody nie są czarne jak u poprzedzającego [tj. dzięcioła dużego – przyp. moje], lecz brunatnawo szare; od ucha zaś ciągnie się wzdłuż szyi czarna szeroka pręga, kończąca się ostro na piersi; boki piersi i brzucha subtelnemi, podłużnemi strychami upstrzone. Skrzydła czarne, tak samo jak u poprzedzającego przepasane sześciu białemi rzędami plam, prócz których są jeszcze białe plamki przy końcu lotek pierwszego rzędu. Ogon jak u poprzedzającego, z tą różnicą, że skrajne krótkie sterówki mają po białej lamie przy końcu. Czoło białawo szare, zresztą cały wierzch głowy świetnie pąsowy. Dziób modro popielaty, u spodu dolnej szczęki biaława plamka; nogi popielate, pazury szare; tęczę czerwono brunatne; szczecia nozdrzowe brunatno szare.

Samica różni się tylko od samca mniej świetną czerwonością czupryny.

Młody w pierwszem pierzu odznacza się krótszemi piórkami na czuprynie, której kolor jest jeszcze słabszy niż u samicy i w szary na tyle głowy przechodzi; czarność na plecach nie tak czysta, sadzowata; kolor różowy zajmuje tylko środek brzucha i pokrywy podogonowe i jest o wiele bledszy, boki zaś brzucha białawe, a płomyki na nich krótsze i szersze. Reszta jak u starych.

Jaja są znacznie mniejsze od poprzedzających, stosunkowo krótsze, więcej pękate, mniej zaostrzone w końcu cieńszym, wydatność na granicy największej grubości nieznaczna. Skorupa prawie tak gruba jak na tamtych, równie połyskująca, cokolwiek gładsza, mocniej przezroczysta; pory delikatniejsze.

Na pniu

Mieszka w Europie; pospolitszy na południu i w krajach środkowych niż w północnych, a nawet wcale się już nie znajduje zbyt daleko na północy. W Szwecyi i Norwegii południowej jeszcze się trafia, lecz w środku tych krajów wcale już nie bywa, podobnie jak w Finlandyi i Laponii. W Królestwie Polskiem najpospolitszy jest po poprzedzającym, lecz różnica w jego obfitości znacznie się tu czuć daje, w Lubelskiem bowiem, w Sandomierskiem i w Krakowskiem nierównie jest liczniejszy niż koło Warszawy, a w północnych stronach Augustowskiego rzadki. Trzyma się lasów liściowych i mięszanych; borów czysto sosnowych unika. Najwięcej łazi po drzewach liściowych, chociaż i po iglastych często siada i pracuje. Ruchy ma podobne do poprzedzającego, lecz jest powolniejszy, mniej i ciszej stuka i mniej się odzywa. Lata podobnie, lecz nierównie lżej i nie warczy tak mocno skrzydłami. Żywi się wyłącznie pokarmem zwierzęcym. Głosy ma podobne do poprzedzającego, lecz nie tak krzykliwe i donośne.

Gnieździ się później od tamtego, więcej na drzewach liściowych niż w iglastych, częściej w tramie na parę sążni nad ziemią, niż w wysokich gałęziach. Dziuple wybija podobne jak poprzedzający, lecz cokolwiek mniejsze, z ciaśniejszym otworem na zewnątrz.