Rożeniec

Ksiądz Kluk nazywał go kaczką strzałogonem, a hrabia Tyzenhauz kaczką długosterną. Prof. Taczanowski pisał o rożeńcu w ten sposób:
Lusterko blade, brudno zielone, zmieniające się w fijoletowe, ze słabym połyskiem; u samca środkowe sterówki wązko przedłużone; głowa szaro kawowa, na czalu fijoletowo słabo połyskująca; na tyle karku dwie smużki białe, zlewające się z takimże kolorem szyi.

Budowa wysmuklejsza niż u innych, szyja długa i cienka; ogon dłuższy, mocno stopniowany, z mocniej zaostrzonemi sterówkami.
U starego samca w godowej odzieży głowa wraz z wyższą częścią szyi blado szarawo kawowa, upstrzona gęsto plamkami ciemniejszemi, środki piórek zajmującemi, sam wiérzch czaszki ciemniejszy, brunatnawy, na tyle poza uszami słaby połysk jakby naleciały, różowo fijoletowy zmieniający się w zielonawy; tyłem karku dwie wązkie smugi; przód szyi, środek piersi i brzucha czysto białe; na samym tyle karku między dwoma powyżej wymienionemi kolorami pasek czarny, przechodzący ku tyłowi w popielaty, czarniawo poprószony; plecy i boki ciała biało i czarniawo subtelnie falowane; barkówki wązkie i zaostrzone, środkiem czarne, brzegami białawe lub popielate, boczne zaś tworzą wielką podłużną plamę. Pokrywy skrzydłowe szaro popielate; na lusterku zieloność mdła, mieniąca się w odblask fijoletowy, z niesilnym połyskiem, przednia smuga rdzawo płowa, tylna biała, miejscami płowo lekko zafarbowana; lotki brudno szare; kuper brunatno szary, poprzecznie nieregularnie białawo prążkowany; pokrywy ogonowe białawo popielatawe, białawo prążkowane, brzegi skrajnych tworzą pas széroki nad ogonem; podogonowe czarne, bokami biało brzeżyste; sterówki szaro popielatawe, białawo brzeżyste, długie środkowe czarne, spodnia strona ogona biaława; na białem podbrzuszu mało ciemniejsze dość gęste falowanie. Dziób środkiem czarny, po bokach modro popielaty; nogi popielato czarniawe; tęcze brunatne.

U samicy pióra płaszcza brunatno czarniawe, blado płowym paskiem obwiedzione, na plecowych prócz tego znajdują się jeszcze inne paski współśrodkowe, a z tych niektóre środkiem przerwane, powiekszej części zakryte; na barkówkach po kilka poprzecznych kres łukowatych; głowa i szyja rudawa, brunatno kreskowana; podgardle nieplamiste; spód białawo płowy, czysty lub brunatno słabo plamisty; na ciemno szarych pokrywach skrzydłowych poprzeczne białawe prążkowanie. Lusterko odmienne od samcowego, zwykle zajęte kolorem szarym, miejscami rudawym, białawo popylonym, z białą końcową opaską, połysk na niem bardzo słaby i nie na całéj przestrzeni, w pewnem tylko nachyleniu widoczny; sterówki brunatnawe, płowo brzeżyste i w poprzék kreskowane. Dziób nogi i oczy jak u samca.

U samca w odzieży letniej środkowe sterówki mało dłuższe od następnych; koloryt całego upiérzenia bardzo podobny do letniego samca cyraneczki, na piórach pleców popielato brzeżystych subtelniej i gęściej białawo falowany, na całym brzuchu ciemno obrzednio plamkowany; na piórach bocznych białe poprzeczne pręgi; pokrywy nadogonowe biało obrzeżone; pokrywy skrzydłowe ciemno popielate.
Młode ptaki w piérwszém piérzu są w ogóle podobne do samicy, znaczniej jednak się od niej różnią w wielu szczegółach, a mianowicie całego wiérzchu tło ciemniejsze, dość drobno i dość gęsto w poprzék falowane; cały spód blado płowy, gęsto brunatnawo plamisty; na wiérzchu głowy ciemne strychowanie drobniejsze i obrzedniejsze; Lusterka część spodnia śniado matowa, wiérzchnia jak u starych błyszcząca. Samce znacznie się odróżniają wielkością, wybitniejszem prążkowaniem płaszcza i pokrywami skrzydłowemi popielato szrawemi, które u samic są płowo plamiste.

Pisklę puchowe znacznie mniejsze i szczuplejsze od piskląt krzyżówki, z wiérzchu blado brunatne, od spodu białawe; na brudno białawych bokach głowy brunatna długa kresa za okiem i plama na uchu; széroka biała kresa po bokach grzbietu i po pewnej przerwie wzdłuż boków kupra.
Jaja najczęściej jednakowo prawie z obu stron zakończone; barwa oliwkowo szara, podobna jak się często zdarza na jajach krzyżówki, lub czysto biała.
Kaczka ta, jakkolwiek różni się znacznie od innych gatunków ogólnym kształtem, tak jednak ma zbliżone obyczaje, przejścia upiérzenia i koloryt samicy, że pozostawienie jej przy rodzaju Anas za najstosowniejsze uważam, tem więcéj, że ważniejsze rodzajowe cech wcale temu nie przeszkadzają.

Mieszka w Europie, w Azyi, w Afryce północnéj i w Ameryce, szérokie przeto ma rozmieszczenie. U nas nieliczna, o wiele rzadsza od krzyżówki i obu cyranek, lecz pospolitsza od poprzedzającej; znajduje się wszędzie przy większych wodach; gnieździ się w małej liczbie po rozległych łąkach, zawierających zalewy i po niegłębokich bagnach trawiastych, w otwartych zupełnie miejscach, lecz zawsze przy większych rzékach, stawach i jeziorach. Na przelotach pospolitsza, z wiosny pokazuje się razem prawie z cyranką, lecz często dłużej zostaje, zawsze jednak wynosi się jak tylko wody ścinać się zaczynają.

Obyczaje ma bardzo podobne do innych gatunków, ostrożniejsza od cyranek lecz nie tyle jak krzyżówka; nie lubi się mięszać w stada z innemi gatunkami, lecz zwykle pary jej trzymają się na osobności. Gniazdo ściele zwykle w trawie na suchej łące, rzadko pod krzakiem odosobnionym. Jaj niesie 7-9. Mięso daje równie smaczne jak krzyżówki.