Gęś gęgawa

Dawniej nazywano gęgawę gęsią pospolitą, popielatą lub szarą, a prof. Taczanowski tak o niej pisał:
Szara z dzióbem żółto pomarańczowym, na brzuchu mniej lub więcej piórek czarnych.

Dziób blado pomarańczowy, z białawym paznogciem; obwódka wkoło powieki pomarańczowa; nogi żółtawo cieliste; tęcza brunatna.

Głowa, szyja, płaszcz i boki ciała szare, tło płaszcza ciemniejsze coraz mocniej ku tyłowi, upstrzone poprzecznie szaro białawemi szerokiemi obwódkami w końcach wszystkich piór; pokrywy skrzydłowe popielate, biało brzeżyste; lotki pierwszorzędne popielate, z czarniawemi końcami, przedramieniowe tworzą obszerne lusterko czarne, białawemi brzeżkami każdej lotki poprzegradzane; środek brzucha białawy, często czarnemi piórkami nieregularnie upstrzone; podbrzusze, pokrywy podoogonowe i boczne nadogonowe czysto białe; skrajne sterówki białe, środkowe koloru płaszcza z szeroką białą obwódką.

Młodych dziób blado pomarańczowy, brudny, nogi brudno żółtawo cieliste; całe upierzenie ciemniej szare, z węższemi obwódkami piór płaszczowych bez czarnych piór na brzuchu.
Pisklę puchowe z wierzchu ciemno oliwkowe, od spodu żółtawe.
Jaja brudno lub żółtawo białe.

Gęś ta mieszka w Europie i w Azyi; przez lato trzyma się na północy i w krajach umiarkowanych, jakoto: w niektórych miejscowościach północnych i środkowych Niemiec, w Prusach wschodnich, w Kurlandyi i innych prowincjach nadbałtyckich, w Rosyi północnej i środkowej; na zimę przenosi się ku południowi. U nas tylko przelotna, z wiosny i w jesieni pojawia się w mniejszej nierównie liczbie od dwóch gatunków następujących. Przed czterdziestu laty gnieździła się w Łęczyckiem po wielkich bagnach nad Bzurą, lecz po osuszeniu tychże nigdzie się już w granicach Królestwa nie wywodzi; według hr. TYZENHAUZA ma się gnieździć w Pińszczyznie.

Gnieździ się towarzysko wśród wielkich stawów i bagien nadwodnych po kępach i miejscach podniesionych między trzciną i bujnemi trawami. Niesie 5 do 8 jaj.

Gatunek ten jest protoplastą gęsi domowej, która skutkiem hodowli mniejszym uległa zmianom od innych ptaków domowych.