Czapla purpurowa

Jundźwiłł nazywał czaplę purpurową "czerwoną", a prof. Taczanowski opisywał tymi słowy:
Na płaszczu oliwkowo popielata, na piersiach i brzuchu purpurowo rdzawa; wierzch głowy wraz z czubem czarny; szyja rdzawa, czarno plamista.

Nogi stosunkowo krótsze niż u poprzedzającej, ze znacznie dłuższemi palcami, środkowy wraz z pazurem dłuższy od skoku; pazury długie, słabo łukowate, u ksiuka mocniej zgięty.
Stary samiec ma wierzch głowy czarny z lekkim zielonawym połyskiem, na tyle długi wązki czubek jak u poprzedzającej, w którym dwa najdłuższe piórka równie są długie lecz jeszcze węższe niż u tamtej; policzki i boki szyi rdzawo rude, podgardle białe, a przód szyi płowy, popod okiem czarna kresa do czalu skierowana, od tej przed uchem wychodzi druga, ciągnąca się bokiem szyi przez całą jej długość, na przodzie zaś szyi czarniawo brunatne, wązkie płomyki; kark od góry czarny, od dołu koloru płaszcza, który jest popielaty, rudawo mniej więcej pociągnięty. Podobnie jak u czapli siwej suty pęk wązkich piórek płowych, miejscami brunatno i rdzawo plamistych; strzępiące zaś końce barkówek, rozpościerające się na niższej części grzbietu, miejscami są ceglaste, miejscami płowe. Cały spód wraz z bokami purpurowo rdzawy, ciemny, miejscami czarno plamisty; lotki pierwszorzędne czarniawe, sterówki ciemno popielate. Dziób i naga część głowy żółte; tęcze pomarańczowe; boczna strona nóg i palce zielonawo rogowe, część nieupierzona nad przegubem i wnętrzna strona skoków żółtawe; pazury czarniawo rogowe.

Samica różni się od samca brakiem wązko przedłużonych piórek w czubie; bledszy ma kolor boków głowy i szyi; mniej syte ozdobne barkówki; głównie zaś odznacza ją kolor piersi i brzucha, płowy ze rdzawym miejscami pomięszany i czarniawo plamisty; tylna strona wyższej części karku brudno rdzawa, pióra puchowe znacznie bledsze niż u samca; bki oliwkowo popielate, pokrywy podogonowe białawe, czarniawo i rudawo poplamione.
Młoda w pierwszym pierzu zupełnie odmienna, ma czoło czarniawo brunatne, dalej wierzch głowy rdzawy z czubkiem tak krótkim jak u samicy; gardziel białą; szyję rudą, ciemniejszą od tyłu, płową od przodu, w niższej połowie brunatno płomykowaną; płaszcz rudy, brudno plamisty; cały spód płowy. Lotki pierwszorzędne czarniawe; ogon rdzawy. Dziób z wierzchem w większej części czarniawo rogowy; nagie okolice oczów i tęcze blado żółte.

U ptaka rocznego na płaszczu przemaga kolor szary, zajmujący także w bledszym odcieniu cały kark do połowy wysokości; na pokrywach skrzydłowych brzegi płowe i plamy rdzawe; piersi i brzuch rudawo płowe, z bardzo małem przymięszaniem rdzawego; na spodzie szyi piórka już zaostrzone, lecz o wiele krótsze niż u starych; podobnie znajdują się już na grzbiecie barkówki strzępiaste, lecz mniej sute niż na starych. W tej odzieży samca odznaczają dwa piórka w czubie wązkie, o 2 cale od innych dłuższe. Po kilku dopiero zmianach obie płcie przybierają doskonałe kolory i ozdoby.
Jaj zieloność cokolwiek czyściejsza i jednostajniejsza niż na jajach poprzedzającej.
Ojczyzną tej czapli jest Europa wschodnia, Azyja zachodnia i Afryka; na północ posuwa się tylko do 55°. Najpospolitsza w okolicach morza Kaspijskiego i Czarnego; znajduje się także dosyć obficie w Węgrzech, niemniej w niektórych okolicach Galicyi wschodniej, gdzie się wywodzi; w Królestwie zaś Polskiem jest ptakiem przypadkowo zalatującym, w ogóle stare bardzo rzadko się tu pokazują, częściej młode pod jesień, w niektóre nawet lata obficie nalatują, jak tego mieliśmy przykłady w roku 1844 i 1851, w których były równie prawie pospolite jak poprzedzające i długo się je przez całą jesień spotykało wszędzie ponad wodami w Lubelskiem, w Sandomierskiem i w Mazowszu; w innych latach za mojej pamięci były albo bardzo rzadkie, albo częściej wcale niepoostrzegane.

Czapla ta jest mniej ostrożna i przezorna niż siwa, i tem się głównie od tamtej różni obyczajowo, że więcej przesiaduje skrycie między trzcinami i zaroślami, niż w miejscach otwartych. Gnieździ się także gromadnie, po trzciniskach i zaroślach przy wielkich stawach i zalewach; gniazda zakłada na krzakach olszowych, łozowych i na kępach wyłamanej trzciny, a rzadko na wysokich drzewach. Mniej używa do budowy suchych gałęzi, lecz więcej trzciny; środek wyścieła liśćmi trzciny, tatarakiem i suchą trawą. Niesie 3 lub 4 jaja. Zresztą sposób życia i obyczaje wspólne ma z poprzedzającą.