Ibis kasztanowaty

Ibisa kasztanowatego, którego Jundźwiłł zwał kulikiem europejskim, nie sposób pomylić z innym gatunkiem z naszej części świata. Tak opisywał go prof. Taczanowski:
Brązowo kasztanowaty, z płaszczem ciemno zielonym, fijoletowo i miedzisto mieniącym.

Dziób czarniawo zielony, z brunatnym końcem; naga część twarzy zielona, szarą liniją przecięta; nogi brunatnawo zielone z brunatnym przegubem; tęcza brunatna.
U starego ptaka głowa, szyja wraz z karkiem i spód ciała purpurowo kasztanowate, ciemniejszego koloru na szyi, bledszego na spodzie; wierzch głowy i przód policzków purpurowo i zielono połyskujący; płaszcz wraz z lotkami, niższa część grzbietu wraz z kuprem i ogonem ciemno zielone z dość mocnym metalicznym połyskiem, przechodzącym miejscami w fijoletowy, purpurowy i brązowy; pokrywy podogonowe czarniawe z mocnym szafirowym i fijoletowym połyskiem; wzdłuż przedramienia szeroka pręga purpurowo kasztanowata.

Ptak młody w pierwszem pierzu dziób ma brunatny z szeroką czarwono żóławą przepaską przy nozdrzach, głowę i szyję szaro czarniawą, białawemi brzeżkami piór strychowaną, cały płąszcz ze skrzydłami, niższą część grzbietu, pokrywy nad- i podogonowe i sterówki zielono błyszczące ze zmiano w fijoletowy i brązowy odblask; piersi i brzuch ciemno szare ze słabym metalicznym połyskiem.

W pierwszej zimowej odzieży dziób czarniawy; głowa i szyja wraz z karkiem czarne, biało drobno kreskowane przez tegoż koloru boczne brzegi wszystkich piórek; płaszcz ciemniejszy niż w odzieży poprzedzającej, zielono i brązowo połyskujący ze zmianą w fijoletowy; spód ciemny, szaro czarniawy z dość mocnym fijoletowym połyskiem.

W drugim roku, zmieniając się stopniowo na odzież właściwą, długo w mięszanych kolorach zostaje.
Ptak stary w odzieży zimowej podobny do młodych pierwszoletnich, lecz jest wydatniej ubarwiony, o wiele ciemniejszy i pióra wierzchnich części ciała mocniej ma błyszczące i wpadające więcej w ciemno stalowy i fijoletowy niż zielony odcień; głowę i wyższą część szyi ma podobnie biało strychowaną.

Na jajach tło grynszpanowo zielone o wiele mocniejszego koloru niż na jajach czapli, zwykle nieplamiste, na niektórych jednak bywają gdzie niegdzie bardzo blade czerwonawe plamki.
Mieszka przez lato w Europie wschodnio południowej i w Azyi środkowej; na zimę do Afryki odlatuje. Pospolity na lęgu w Węgrzech, w Turcyi i południowej Rosyi na całej przestrzeni od Morza Czarnego do Kaspijskiego; w przelotach zwiedza regularnie Włochy i południową Francyję, niekiedy zaś zapędza się do Belgii, Anglii, a nawet Islandyi. 

U nas rzadko postrzegany i najczęściej pojedyńczo; trzy znane mi krajowe okazy ubite były w Maju różnych lat: okaz Gabinetu Warszawskiego pod Grabowem na północ Łomży w roku 1859; okaz zbioru P. STRONCZYŃSKIEGO w Krakowskiem r. 1856; a zbioru P. SEGNO w Jeziornie pod Warszawą. 1 Listopada 1880 r. ubitą młodą samicę pod Lubartowem P. GEPNER Gabinetowi Warszawskiemu nadesłał. Kilka lat temu cztery okazy spotkane były pod Krzeszowicami przez hrabiów KONSTANTEGO BRANICKIEGO i ARTURA POTOCKIEGO, i trzy z nich ubito. Spomiędzy pięciu okazów krajowych znajdujących się w Muzeum DZIEDUSZYCKICH we Lwowie cztery zabite były w Maju, a jeden 14 Października.

Trzymają się rozległych błot w blizkości wód słodkich. Gnieżdżą się gromadnie i budują gniazda z suchych kawałków trzciny i sitowia, wysłane drobniejszym suszem błotnych traw, po kępach między zaroślami trzcinowemi. W końcu Maja lub w początku Czerwca znoszą 3 lub 4 jaja.